İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası Nedir ?

Ortak mülkiyetlere sahip olan hissedar kişilerin sahip olduğu malların taksim edilmesi ya da mülkiyetlerin mahkeme tarafından satılarak hissedarlara paylaştırılmasına izale-i şuyu davası denilmektedir. Ortak malların hissedarlara direkt taksim edilmesi mümkün olmayabilir. Bu durumlarda mahkeme tarafından satılan mülkiyet bedelleri paylaştırılmaktadır. Bu kanunlarda da yer almaktadır. Bu davanın amacı, ortak hissedarlar arasında çıkan anlaşmazlık durumlarında mahkeme yoluyla giderilmesidir. Bu da ortaklığın giderilmesi sayesinde olmaktadır. Taşınmaz mülkiyet bölünebilir nitelikteyse mahkeme tarafından paylaştırılır. Eğer mülkiyet satılamayacak durumdaysa açık arttırma yoluyla satılmaktadır.

Ortaklığın giderilmesi davası, taşınmaz mülkiyetin bulunduğu yerdeki yetkili mahkemelerde açılmaktadır. Sulh Hukuk Mahkemesi bu davalarda görevli olan kurumlardır. Taşınmaz malın bulunduğu semtteki mahkeme de dava görülecektir. Davayı açan kişiye mahkeme giderleri ve dava harcı, mahkeme açılma sürecinde ödetilmektedir. Fakat davanın sonunda ödenen mahkeme giderleri, avukat ücreti ve dava harcı ortak paya bölünerek taraflara yüklenir. Bu sayede hissedarlar eşit oranda ödeme yapmış olur. Bu davalarda kazanma ve kaybetme durumu olmamaktadır. Çıkan sonuca göre herkes eşit derece de etkilenir. Bu dava açılırken hissedarlar kendi aralarında mal paylaşımı yapabilir. Fakat bu durum mahkemede hakime bildirilmelidir. Anlaşma yapılırsa hakim bu anlaşmaya göre ortaklığın giderilmesine karar verir. Fakat anlaşma yapılamadığı durumlarda aynen taksim ya da satış yapılmasına karar verilir.

İzale-i şuyu davası, taşınır veya taşınmaz malda ortakların sahip olduğu payların ayrılmasını istemesidir. Yani, ortaklığın giderilmesi, mülkiyetin hissedarlara bölüştürülmesi anlamına gelir. Bu dava, Sulh Hukuk Mahkemelerinde sürmektedir. Taşınır mülkiyetin bulunduğu bölgedeki mahkemeler, davayla ilgilenir. Para alacaklısı, taşınır, tapulu gayrimenkul, sicili bulunan gemiler bu dava kapsamına girmektedir. Dava açılırken, dava harcını, mahkeme giderlerini ve avukat ücretini ilk başta davayı açan taraf verir. Fakat dava sonuçlandığında ödenen miktar bölüştürülerek diğer tarafında ödeme yapması gerekmektedir. Böylece iki tarafta mahkeme giderlerini ortak ödemektedir. Bu dava kısmi ortaklıkların giderilmesi için kullanılamaz. Mülkiyete sahip olan hissedarların hepsini ilgilendirmektedir. Bu nedenle dava açılırken bütün ortaklıklardan vazgeçilmesi gerekir. Taraflar kişisel olarak pay elde ederler.

Ortaklığın giderilmesi davası, taşınmaz malda tapunun bulunduğu paydaşlar açabilmektedir. Fakat taşınmaz mallarda, mülkiyet hissesi olmayan ama intifa hakkına sahip olan kişiler bu davayı açamaz. Yani, mülkiyet hissesine sahip olması gerekmektedir. Bu durumda, ortaklardan biri hissedarlara karşı bu davayı açmaktadır. İştirak halindeki mülkiyetlerde ise, tasfiye memurunun ortaklığın giderilmesi davasını açma hakkı bulunmaktadır. Müşterek mallarda, borçlu ortağın payı bellidir. Bu nedenle alacaklı ortağın bu payı haczettirme ve satma yetkisi bulunmaktadır. O yüzden davayı açmasına gerek yoktur. Herhangi bir taşınmazda, ölünceye kadar bakma sözleşmesi bulunan kimseler, izale-i şuyu davası açabilmektedir. Bu dava, gayrimenkul veya menkule ortak olan bütün paydaşlara karşı açılmaktadır. Yani mülkiyetin hissedar sayısı üç ise, davayı açan taraf iki kişiye karşı açmış olmaktadır.

Dava, ortaklardan biri tarafından açılmaktadır. Karşı tarafın rızası olmasa da pay sahibi açma hakkına sahiptir. Ortaklarda anlaşmazlık çıkarsa, dava süresi uzayabilir ve sonuç ertelenir. Fakat hiçbir sorun yaşanmazsa ve kısa sürede anlaşmaya varılırsa 4 ay içerisinde dava sonuçlanır ve ortaklık giderilir. Bu davalar, kısmi ortaklıkla yapılmamaktadır. Yani, mülkiyete hakkı olan hissedarların hepsini kapsar. Dava açıldığında, pay sahibi olan bütün ortaklar bu durumdan etkilenir. Ve ortaklık giderildiğinde bütün hissedarların ortaklığı bitmiş olur. Bu nedenle iyi düşünülüp, karar verilmesi gereken bir davadır. Ayrıca daha sağlıklı sonuçlar alınabilmesi için, ortakların uzlaşmaya gitmesi tavsiye edilmektedir.

Gayrimenkul Hukukundan kaynaklı hususlarla ilgili olarak avukatlık hizmetlerimiz bakımından bilgi almak için iletişim kısmında yer alan bilgilerden bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Bir önceki yazımızda miras hukukunda mal paylaşımı nasıl yapılır konusunda ayrıltılı değerlendirmemizi inceleyebilirsiniz.